دانلود گزارشهای کارآموزی و پروژه دانشجویی

پروژه نماتد شناسی درکشاورزی

فهرست مطالب فصل اول
کلیات
تاریخچه
نماتدهای انگل انسان و حیوانات اهلی، سال ها توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است. بعضی از انگل های انسانی مثل کرم پیوک یا Guinea worm (Dracunculus medinesis) از ابتدای شروع علم پزشکی شناخته شده بود. یکی از اولین رکوردهای مکتوب در مورد نماتدهای انگل انسان در کتاب  Papyrus Ebers  (۱۵۰۰B.C.)می باشد که درباره کرم روده Ascaris lumbricoides و کرم پیوک نوشته شده است Agatharchides(180 B.C.) ..این کتاب مشخصات کرم پیوک را شرح داده و اپیدمی این بیماری و نحوه معالجه آن در بین قوم یهود را بیان کرده است. اطلاعات دقیق تر در مورد کرم های گرد و پهن را می توان  از نوشته های سقراط (۴۰۰ B.C.) و ارسطو (۳۵۰  B. C.) به دست آورد. بوعلی سینا (۱۰۰۰  A. C.) معالجه کرم سوزنی (Pin worm) Enterobius vermicularis به وسیله تنقیه را توصیه کرده که هم اکنون نیز پذیرفته است (Crofton , 1968).از نمونه های مهم نماتدهای انگل حیوانی می توان کرم تریشین spiralisTrichinella رادر  ماهیچه های خوک نام برد که در سال ۱۸۴۶ توسط Leidy کشف شد. نماتدهای انگل مهره داران قسمت مهمی از علوم جانورشناسی پزشکی و دامپزشکی را تشکیل می دهند که به طور کلی Parasitology نامیده می شود و شامل    Medical Helminthology وHelminthology Veterinary می باشد(Christie,1959).
لینه در سال ۱۷۵۸ در طبقه بندی خود بنام Systema Natura تعدادی از نماتدهای پارازیت انسان و حیوانات را در گروه Verms (کرمها) قرار داد، لیکن مطالعه علمی این دسته ازنماتدها در قرن نوزدهم صورت گرفت و منجر به پیدایش علم تازه Helminthology گردید (Thorne , 1961).
در حالی که نماتدهای انگل مهره داران در بیشتر دوره زندگی شان در اندازه هائی هستند که به آسانی با چشم غیرمسلح دیده می شوند، نماتدهای آزاد و انگل گیاهی در اندازه های میکروسکپی می باشند. بنابراین مطالعه و بررسی آنها بعد از اختراع میکروسکپ ،در اوائل قرن ۱۷ میلادی شروع شد و چون نماتدها قسمت عمده فون موجودات میکروسکپی را در بسیاری از محیط های مرطوب تشکیل  می دهند طبیعتاً مورد توجه علاقه مندان و استفاده کنندگان اولیه میکروسکپ قرار گرفتند (Christie  , ۱۹۵۹).
اولین رکود ثبت شده درباره نماتدهای آزاد زی (Free-living,nematodes) از بورلوس Borellus در سال ۱۶۵۶است که اختصاص به کشف نماتد Vinegar eelworm موجود درسرکه ها دارد. سپس Leeuwenhoek و سایر هم دوره ای هایش که با میکروسکپ کار می کردند نماتد سرکه Turbatrix aceti را نمونه جالبی برای مطالعات بیولوژیک تشخیص دادند (Thorne 1961).
مطالعه نماتدهای انگل گیاهی کم و بیش به صورت اتفاقی توسط دانشجویانی که زندگی نماتدهای آزاد را مطالعه می کردند، شروع شد و زمانی که اهمیت اقتصادی این انگل ها روی محصولات کشاورزی مشخص شد مطالعه آنها به عنوان قسمتی از علم بیماریهای گیاهی شروع گردید.
نماتد گندم Anguina tritici  اولین نماتد انگل گیاهی است که در سال ۱۷۴۳ کشف شد و توجه پژوهندگان اولیه علم نماتولوژی را به خود جلب کرد. در این سال نیدهام (Turbeville ,Needham)کشیش انگلیسی دانه های گندم را که به خیال خودش آلوده به سیاهک بود باز کرد و متوجه رشته های شفاف و بی حرکتی شد و موقعی که این رشته ها را در آب قرار داد متوجه شد که حرکت می کنند. آنچه نیدهام مطالعه کرد در حقیقت یک گال آلوده به نماتد گندم بود و رشته های بی حرکت لاروهای سن دوم این نماتد بودند که به حالت خفته (dormant) در گال قرار داشتند.
کشف نیدهام انگیزه ای برای توجه بیشتر به این موضوع و بحث های زیادی شد اما نه به خاطر اینکه یک نماتد انگل گیاهی کشف شده است، بلکه علاقه دانشمندان بیشتر متوجه این نکته بود که مشاهدات نیدهام ممکن است نوعی تولید مثل خودبخودی (Spontanous generation) باشد.
کشف نماتدهای انگل گیاهی تا سال ۱۸۵۵ مشخص نشده بود تا اینکه در این سال برکلی Berkeley مشخص کرد که علت غده ای شدن ریشه های خیار روئیده شده در گلخانه های انگلستان وجود نماتد مولد غده ریشه Meloidogyne sp می باشد. دو سال بعد کوهن (Kuhn,1857)در آلمان نماتد Ditylenchus dipsaci را که امروزه نماتد ساقه و پیاز می باشد از روی علف هرز (Teasel) Dipsacus fullonum  شناسایی کرد. در سال ۱۸۵۹ شاخت (Schacht ) وجود نماتد مولد سیست چغندر قند Heterodera schachtii را کشف کرد.
اولین مقاله جامع در مورد نماتدهای آزاد توسط باستین “Bastian” در سال ۱۸۶۵ درباره نماتدهای خانواده Anguillulidae به چاپ رسیده است که وی در آن ۱۰۰ گونه نماتد در ۳۰ ژانر معرفی کرد و همچنین راه های جداسازی نماتدها از خاک و گیاه را مشخص نمود.
در سال ۱۸۷۳اتو بوچلی” Otto Butschli” اولین مشخصات مرفولوژیک نماتدهای آزاد و هم چنین خصوصیاتی را که متمایز کننده جنس های مختلف نماتدها است معرفی نمود و شاید اعتبار بنیان گذاری علم نماتولوژی گیاهی را می توان به او نسبت داد تا به باستین
Bastian    (Thorne,1961 ).
این مطالعات و کشفیات در علوم محض (Pure science) بدون اینکه هیچ گونه انتظاری در کسب اهمیت عملی آنها وجود داشت انجام می شد. اولین واقعه ای که نشان داد نماتدهای انگل گیاهی ممکن است از نظر اقتصادی اهمیت داشته باشند و حقیقتاً در اقتصاد کشاورزی یک مملکت تاثیر بگذارند در اواسط قرن نوزدهم به وقوع پیوست. در آن زمان نماتد چغندرقند
H. schchtiiتهدید مهمی برای اقتصاد و تولید چغندرقند وصنایع قند اروپای مرکزی شد. (Christie , 1959).
از اوائل قرن بیستم مطالعات وسیعی در مورد نماتدهای انگل گیاهی شروع شد و با پیدایش سمومی مثل ۱,۳ chloropropropene) D-D و ۱,۲ dichloropropane  (و EDB) Ethylen dibromide( که دارای خواص بسیار عالی نماتدکشی بوده و ضررهای نماتدکش های گازی قبلی را نداشتند، متخصصین این علم توانستند زارعان را به وجود خسارت توسط نماتدها به راحتی آشنا سازند و در نتیجه در سال ۱۹۵۱ دانشمندانی مثل کریستی Christie وپری Perry در فلورایدا نشان دادند که
نماتدهای انگل خارجی گیاهان نیز وجود دارند. این کشف موجب شد که سایر نماتدهای موجود در خاک و هم چنین انواع مختلف ارتباط انگل و میزبان مطالعه شوند. در سال ۱۹۵۸ برای اولین بار نشان داده شد که یک نماتدانگل گیاهی می تواند ناقل ویروسهای گیاهی نیز باشد.
در آمریکا اولین دانشمندی که در مورد نماتولوژی گیاهی مطالعات وسیعی انجام داد کوب N.A .Cobb است. او در سال ۱۹۱۳،اولین مقاله خود را به چاپ رسانید. وی پیشنهاد کرد که نماتدهای آزاد و انگل گیاهی باید از علم Helminthology جدا شده و در علم Nematology مطالعه شود. به این ترتیب علم نماتولوژی گیاهی شروع شد و تا به امروز ادامه پیدا کرده است و بنا به گفته  تورنThorne در سال ۱۹۶۱ ،علم نماتولوژی در موقعیتی قرار گرفت که علم حشره شناسی در سال ۱۹۰۰ و علم بیماری های گیاهی در سال ۱۹۲۰ قرار داشت.
در ایران” عباس دواچی”،در سال ،۱۳۲۸ در کتاب” آفات مهم گیاهان زراعی و طرز مبارزه با آنها “نماتد گندم A.tritici را با نام سیاه دانه از مناطق اصفهان و کرمان گزارش کرده است (بهداد، ۱۳۵۸).
“قوام الدین شریف”برای اولین بار در سال ۱۳۳۵ ، نماتد مولد غده ریشه Meloidogyne javanica  را از روی ریشه گوجه فرنگی با نام Heterodera marioni  در باغ کشاورزی قصر شیرین مشاهده و گزارش کرد.
تحقیقات نماتدشناسی در ایران، عملاً از سال ۱۳۴۰ در موسسه تحقیقات آفات وبیماری های گیاهی توسط دکتر” مجید امیدوار”، شروع گردید (امیدوار، ۱۳۴۷). با گسترش خسارت نماتد مولد غده ریشه و هم چنین پیدایش نماتد مولدسیست چغندرقند توسط اسماعیل پور و شیفر در استان خراسان در سال ۱۳۴۸ ، تحقیقات نماتولوژی بطور اختصاصی آغاز شد. دکتر” احمد خیری”، با چاپ مقاله ای در بلژیک در سال ۱۳۵۱ ومعرفی ۷۲ گونه نماتدهای پارازیت گیاهی از ایران(Kheiri,1972)، سهم عمده ای در پایه گذاری علم تاکسونومی نماتد هادر ایران دارد.مهندس شاپور باروتی وشادروان مهندس احمد اخیانی وخانم دکترزهرا تنهامعافی را  نیز باید از پیش کسوتان تحقیقات نماتدشناسی در ایران نام برد(زمردی،۱۳۸۲).با افزایش تعداد  محققین این علم در سراسر کشور که نمی توان نام همه آنهارا در اینجا ذکر کرد، شناسایی وپراکندگی گونه های متعدد نماتد ها و هم چنین راه های مبارزه با آنهاپیوسته در حال افزایش و پیشرفت است.تا کنون تعداد ۲۴۸ گونه متعلق به ۸۰ جنس نماتد از ایران گزارش شده است(باروتی مصاحبه خصوصی).

(( برای دانلود کلیک کنید ))